Ameth
Geschiedenis
Irihatu, negerilama van Ameth, ligt in de bergen en is gesitueerd ten zuidwesten van het huidige Ameth. Volgens de overlevering werd Irihatu (=parudang batu) gesticht door Maraja Guna Pattinasirat (de eerste Radja van Irihatu). Irihatu werd verdeeld in 5 Soa’s: Soa Rumah Mete, Soa Rumah Putih, Soa Hursepuny – Tarumseley, Soa Molle – Manduapessy en Soa Hatalea. Leden van een Soa kozen een leider, de Kepala Soa, tevens kozen ze een aantal sprekers. Alle sprekers van de 5 Soa’s tesamen vormden de Saniri Negeri. Het bestuur van Irihatu werd gevormd door de Radja, 5 Kepala Soa en Saniri Negeri. Kapitan besar, Matatula, was verantwoordelijk voor de veiligheid van Irihatu. Het beheer van de bossen en de kust berustte bij Kepala Kewang Sopacua, gesteund door meerdere Kewangs. Nb: er waren 2 Sopacua’s, 1 Kepala Kewang en 1 Kapitan.
MGP werd opgevolgd door Sopaheri Berhitoe (Radja 1, Berhitoe-clan). Tijdens de periode van Pieter Tahitoe Sopaheri Berhitoe (Radja 2) vond de intrede van het protestantisme plaats. De stichting van negeri Ameth op de huidige locatie, viel in de periode van Pieter Tarihoela Berhitoe (Radja 3).
Algemeen
Het eiland Nusalaut, een parel in de Bandazee, behoort samen met Saparua en Haruku tot de Lease eilanden. Nusalaut heeft een oppervlakte van ca. 12 km2 en een kustlengte van 24 kilometer, het is bergachtig met als hoogste top Lawakano (>300 m). Er zijn 7 dorpen op het eiland: Ameth, Akoön, Abubu, Titawaai, Leinitu, Sila en Nalahia. Langs de kust loopt een weg die de 7 dorpen met elkaar verbindt. Een voettocht langs de kust duurt ongeveer 5 uur (Ronda pulau). In Ameth is het administratief centrum van Nusalaut gevestigd (Kecematan Nusalaut, Kabupaten Maluku Tengah, Provinsi Maluku). Het aantal inwoners van het eiland bedraagt ca. 6000, waarvan ca. 1500 in Ameth (Titawaai ca. 2000). Er zijn 5 wijken: kampong Bulu, kampong Laai, kampong Radja, kampong Pakai en kampong Alahaal. Er zijn 7 Soa's. De bevolking leeft van de visvangst en opbrengst van het land. Er is nog geen sprake van massa-toerisme. De bezoekers die er komen zijn meestal mensen die op familiebezoek zijn of er hun wortels hebben. Verder komen er duiktoeristen. Met name de kust voor Ameth staat bekend als uitstekende duiklokatie. Een bezienswaardigheid in Ameth is de achthoekige kerk Beth Eden, die uit de 19e eeuw stamt.
Vanuit het eiland Ambon kan men op verschillende manieren per boot in Ameth komen.
- In Tulehu een speedboat charteren. Speedboat voor 10 personen kost ca. 1 miljoen rupiah (ca. €60.-). Reisduur: 90 minuten.
- In Waai op de Ferry stappen (reguliere veerdienst Waai - Kulur - Ameth - Masohi). Ticket ca. 65000 rupiah.
Film van Andy Parinussa die hij ameth.nl ter beschikking stelt voor publicatie.
Ferry vaarschema. NB: Tijden kunnen veranderen!!
Dag | Vertrektijd | Vertrekplaats | Aankomsttijd | Aankomstplaats |
Maandag | 07:00 uur | Waai | 13:00 uur | Ameth |
Maandag | 14:00 uur | Ameth | 19:00 uur | Waai |
Dinsdag | 09:00 uur | Waai | 14:00 uur | Ameth |
Dinsdag | 15:00 uur | Ameth | 18:00 uur | Masohi |
Woensdag | 09:00 uur | Masohi | 12:00 uur | Ameth |
Woensdag | 14:00 uur | Ameth | 19:00 uur | Waai |
Donderdag | 07:00 uur | Waai | 13:00 uur | Ameth |
Donderdag | 14:00 uur | Ameth | 19:00 uur | Waai |
Zaterdag | 09:00 uur | Waai | 14:00 uur | Ameth |
Zaterdag | 15:00 uur | Ameth | 18:00 uur | Masohi |
Zondag | 09:00 uur | Masohi | 12:00 uur | Ameth |
Zondag | 14:00 uur | Ameth | 19:00 uur | Waai |
Bezoekers die niet bij familie terecht kunnen, zijn van harte welkom bij Penginapan Ameth van familie P. Parinussa. Zie foto's hiernaast. Verdere info volgt!
In het dorp is een Puskesmas ( Pusat Kesehatan Masyarakat) aanwezig. Dit gezondheidscentrum doet dienst voor het hele eiland Nusalaut. De medische bezetting bestaat uit: 1 arts, 3 verpleegkundigen en 2 vroedvrouwen. Data.
Soa's
Soa | Naam | Tiang |
|
Rumah Putih
| Kakiailatu Berhitu Kakiay Picauly Simatauw Sopacua Turumena Wakanno | 1 | Kepala Soa |
Rumah Mete | Pattianakotta Ajawaila Aponno Nasarany Pattinasarany Pattisahusiwa Rumailal Samallo | 2 | Kepala Soa |
Soumokil | Soumokil Frans Hehanusa Paais Patiasina Pelupessy Siahainenia Titahalawa | 3 | Kepala Soa |
Hursepuny | Hursepuny Hetharua Holle Tarumasele Turubassa | 4 | Kepala Soa |
Salamena | Sitaniapessy | 5 | Kepala Soa |
Manduapessy | Manduapessy Hukom Molle Wattimena | 6 | Kepala Soa |
Hatalea | Mairuhu Mailoa Parinussa Tupanno Wairisal | 7 | Kepala Soa |
Pela's
Ameth heeft 9 pela-verbonden, waarvan er 3 nog actief zijn.
Dorp | Soort | Huwelijk | Actief |
Ema Ruta Soahuku | Pela Batukarang Pela Batukarang (Parang ika poro) Pela Batukarang (Parang ika poro) | Nee Nee Nee | Ja Ja Ja |
Ureng Kaitetu Negerilima Porto Ulath Samasuru | Pela Tempat Siri ? Pela Tempat Siri ? Pela Tempat Siri ? Pela Tempat Siri ? Pela Tempat Siri ? Pela Tempat Siri ? | ? ? ? ? ? ? | Nee Nee Nee Nee Nee Nee |
Panas pela tussen Ameth en Soahuku/Ruta heeft voor het laatst plaats gevonden eind november 1994.
Hoe het pelaschap tussen Ameth en Soahuku/Ruta is ontstaan, kan gelezen worden in het boekje: Pela Parang Ika Poro. Klik hier om het te lezen.